Sluipmoordenaars

Door Bob Latten

De Eerste Wereldoorlog kende tal van vernietigingswapens. Zo werd het machinegeweer de koningin van het slagveld genoemd, was de algemene opinie dat mosterdgas een aanslag was op de menselijke waardigheid, stond de tank nog in de kinderschoenen, gaf men een vrouwennaam aan een kolossaal stuk geschut en vreesde iedere soldaat het geluid van de vlammenwerper. De wapens beperkten zich echter niet tot land. Hoog in de lucht vochten azen als Guynemer, Rickenbacker, Ball en Von Richthofen hun luidruchtige strijd uit. Het waren gevaren die men kon zien, horen en zelfs ruiken. Hoe anders lag dat met die stille moordenaars die, verborgen onder de golven op zoek waren naar argeloze slachtoffers. Onderzeeboten.

Nagenoeg alle verhalen uit die tijd, behalve die over de mijnenoorlog, spelen zich af boven de aarde. Slechts weinige kiezen de donkere waterwereld als strijdtoneel. Ik moest daaraan denken toen ik van een goede vriend een bijzonder wandbord cadeau kreeg.

Het verhaal van de SM U 9, dat speelt aan het begin van de oorlog, is in een kleine kring bekend. Een enkeling weet welk een drama er achter die pasteltinten schuilgaat. De dubbelwandige boot was 57,38 m lang, 6,00 m breed, had een diepgang van 3,13 m en een waterverplaatsing van 493 ton boven en 611 ton onder water. De diameter van het druklichaam was 3,65 m. Hierdoor kon het in 50-90 seconden naar maximaal 50 m duiken. Zij was bewapend met vier torpedobuizen van 50 cm, twee in de boeg en twee in de achtersteven en droeg 6 torpedo's. Oorspronkelijk was de boot uitgerust met een machinegeweer, dat werd uitgebreid met een 3,7 cm (1,5 inch) Hotchkiss-kanon toen de oorlog uitbrak. Haar kapitein was Otto Eduard Weddigen.

Otto Eduard Weddigen (15 September 1882 – 18 Maart 1915)

Auteur Henk van der Linden schrijft in zijn boek ‘‘Drie massagraven voor de Nederlandse kust’ over dit drama dat zich die 2de september 1914 tussen 06.20 uur en 07.55 uur vlak voor de Scheveningse kust afspeelde. Drie Britse kruisers gingen ten onder, de ‘Aboukir’, de ‘Hogue’ en de ‘Cressy’. Met hen verdwenen 2.200 mannen in de golven. Bijna 800 werden gered, maar ruim 1400 verdronken.

Tientallen slachtoffers werden begraven op een ereveld op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan in Den Haag. Op de Algemene of Gemeentelijke Begraafplaats aan de Oude Zeeweg te Noordwijk aan Zee liggen 56 slachtoffers begraven. Slechts 2 van hen konden worden geïdentificeerd. Veroorzaker van deze ellende voor de achterblijvers was een eenvoudige Duitse onderzeeboot, de U9. Voor de Duitsers was dit een enorme opsteker aan het begin van de oorlog. Bij de Britten kwam het aan als een mokerslag, de grootste klap ooit toegebracht aan de onoverwinnelijk beschouwde Royal Navy.

Ondergang van de Britse Pantserkruisers ‘Aboukir’ en ‘Hogue’ door de Duitse onderzeeboot U 9 in de ochtend van de 22ste september ongeveer 20 zeemijlen noordwestelijk van Hoek van Holland

Gedenksteen voor 22 slachtoffers van de Cressy, Aboukir en Hogue op de Begraafplaats Kerkhoflaan in Den Haag. Foto © www.wereldoorlog1418.nl

In minder dan een jaar tijd zond de U 9 in totaal 18 schepen met gezamenlijk meer dan 52.000 bruto registerton naar de bodem van de zee. Daarvoor ontving zij het IJzeren Kruis. Binnenkort gaat het wandbord deel uitmaken van de bijzondere collectie van Musée Romagne 14-18. Voor de bezoeker zal het dan geen geheimen meer hebben.